Alleen

Onze oudste wordt vandaag zeventien jaar. Onvoorstelbaar wat een mijlpaal.

Zijn laatste jaar als kind is ingegaan. Want als je kind achttien wordt is het gelijk volwassen. Heb je er geen omkijken meer naar, woont hij/zij zelfstandig. Verdient het kind geld en denkt het na over de namen van je kleinkinderen. Onzin natuurlijk. Mijn eigen ouders hebben me geleerd dat je kind altijd (je) kind blijft, hoe oud het ook is. Maar wat zijn de omstandigheden nu anders dan zeventien jaar geleden!

We woonden vrolijk in Zwolle en er was nog geen sprake van terreurdreiging. De Twin Towers zouden het nog drie maanden volhouden, Theo van Gogh pafte er vrolijk op los met drie jaar in het verschiet. Soms stond er een politiebusje voor de sjoel. De agenten kregen thee. Dat was het wel. Ongedwongen Joods leven met af en toe een donkere wolk, zoals elk mens die in zijn leven wel ontmoet. We verhuisden naar het West’n, omdat we meer Joods leven wilden en dat is in Amsterdam en omstreken nou eenmaal voorhanden.

Langzaamaan werd het leven ingewikkelder. Ik hoef het u niet uit te leggen, ook u ziet de vestingen waarin de synagogen zijn veranderd, het onvoorstelbare gedoe als je je kind naar een Joodse school brengt. De stress. Het sussen. Ook nu nog zijn er genoeg mensen die zeggen dat het tussen onze oren zit. Dat we ons bang laten maken, dat er eigenlijk niet zoveel loos is. Vandaar ook de tienduizenden Franse Joden die inmiddels zijn vertrokken naar Israël. Die gaan daar heerlijk een paar decennia op vakantie natuurlijk. Want er is eigenlijk niks aan de hand. ‘Ha, maar dat is buitenland hè! Das heel nie hier hee!’ Oké. Laten we het dicht bij huis houden, helemaal prima.

Unheimisch
Ik pik een willekeurige dag, een dinsdag, drie weken geleden. Mijn toen nog niet jarige kind ging met school op reis naar een Duitse universiteit. Gezellig met andere pubers in een bus, dolle boel. Totdat de jongen naast hem ontdekte dat hij naast een Jood zat en per se ergens anders wilde zitten. Hij vertelde mijn zoon hartverwarmend dat hij hoogstpersoonlijk de Joden zou uitroeien. Dezelfde dag hoorde ik van een vriend dat hij die ochtend was afgesneden door schreeuwende mannen in een auto. Het werd bijna een ongeluk. De mannen hadden hem op de korrel genomen omdat hij een keppel droeg. In de middag belde ik met een klant die me vertelde dat ze geen zaken met me wilden doen omdat ik Jood ben. Een schrale troost: ook met ‘negers’ wilden ze niets te maken hebben. Deze drie dingen, op één dag. Er is natuurlijk niets aan de hand. Niemand is gewond geraakt. Het viel reuze mee. Mensen met rood haar hebben het ook moeilijk. Bagatelliseer maar door. Er hangt wel degelijk wat in de lucht, en het geeft me een unheimisch gevoel.

Laten we toch weer eens over de grens kijken: De VN stemde de afgelopen week over het onzalige plan van Algerije en Turkije om voor de zoveelste keer Israël aan de schandpaal te nagelen voor gewelddadigheden die op zijn pad kwamen. Het maakt niet eens uit waarover de resolutie echt ging, het is toch elke keer hetzelfde liedje: Israël is vreselijk, de Palestumpers zijn ook vreselijk, maar dan vreselijk zielig. Net even wat anders. Afijn. Honderdtwintig landen steunden de resolutie, vijfenveertig onthielden zich van stemming (en spraken zich niet uit, steunden Israël niet). Acht landen stemden tegen. Acht! Uiteraard zaten hier de VS en Israël zelf bij. Onder de landen die voor de resolutie stemden vinden we België, Frankrijk en Spanje. Ons eigen heldhaftige Nederland onthield zich van stemming.

We staan er alleen voor. Wereldwijd.

Deze column stond eerder in NIW 35, 2018 en online op https://www.niw.nl/alleen/